II.3.7. Zwiększenie efektywności i umiędzynarodowienia projektów badawczych w ramach obszaru wielojęzyczności
Realizacja celu IDUB
- II.3. Podniesienie zdolności do współpracy poprzez zwiększenie posiadanego potencjału badawczego
Nazwa POB/Grupy działań
Opis działania
Cele
- Połączenie kompetencji badaczy z różnych dyscyplin (np. językoznawstwo, psychologia).
- Nawiązanie nowych i poszerzanie dotychczasowych kontaktów międzynarodowych (naukowych i dydaktycznych).
- Zwiększenie wpływu na naukę światową badań dotyczących wielojęzyczności prowadzonych na UW.
Uzasadnienie
Wielojęzyczność dzielimy na społeczną, czyli występującą na danych obszarach (linguistic diversity) oraz indywidualną (individual multilingualism/ plurilingualism), dotyczącą osób posługujących się konstelacjami różnych języków. W wyniku mobilności i migracji wiele osób rozwija w wielojęzycznie, lub osiąga wielojęzyczność dzięki edukacji. Wciąż brakuje jednak dobrych metodologicznie badań wyjaśniających językowe i poznawcze aspekty oraz mechanizmy funkcjonowania osób dwujęzycznych i wielojęzycznych. Badania takie zakładają podejście międzydziedzinowe i połączenie know-how językoznawców i psychologów, socjologów i etnologów, etc.
W projekcie skupiamy się na dwu- i wielojęzyczności indywidualnej, proponujemy jednak współpracę z badaczami wielojęzyczności społecznej, szczególnie w kontekście języków mniejszości oraz migracji (prof. dr. hab. Justyna Olko, Wydział Artes Liberales). Pionierskie badania na temat wielojęzyczności indywidualnej prowadzone były dotąd w zespołach badawczych na 3 wydziałach: Neofilologii (dr hab. Agnieszka Otwinowska-Kasztelanic), Psychologii (dr hab. Ewa Haman) i Lingwistyki Stosowanej (dr hab. Agnieszka Szarkowska).
W ramach Experimental Linguistics Lab pod kierownictwem dr hab. Agnieszki Otwinowskiej-Kasztelanic (Wydział Neofilologii) prowadzone są badania nad nabywaniem słownictwa i gramatyki w językach drugim, trzecim i kolejnych, zjawiskami transferu między językami w u osób wielojęzycznych, dwujęzyczności dzieci oraz badania nad dwu- i wielojęzycznością w kontekście szkolnym. Laboratorium nieformalnie współpracuje z kilkoma ośrodkami w Europie.
W ramach Multilingual Development and Assessment Lab (Multi-LADA Lab) kierowanym przez dr hab. Ewę Haman (Wydział Psychologii) prowadzone są badania nad rozwojem języka w dwu- i wielojęzyczności i rozwojem narzędzi do oceny poziomu rozwoju językowego dzieci wielojęzycznych. Laboratorium współpracuje z ponad 20 ośrodkami badawczymi w Europie i na świecie i koordynuje prace nad Międzyjęzykowymi Zadaniami Leksykalnymi, narzędziem dostępnym obecnie w 29 językach (http://psychologia.pl/clts/) oraz bierze udział w tworzeniu innych narzędzi.
W ramach Audiovisual Translation Lab pod kierownictwem dr hab. Agnieszki Szarkowskiej (Instytut Lingwistyki Stosowanej) prowadzone są badania nad wielojęzycznym przekładem audiowizualnym, nad czytaniem napisów (z użyciem okulografii) oraz dostępnością mediów dla osób niewidomych, niesłyszących i starszych. Laboratorium nieformalnie współpracuje z kilkoma ośrodkami w Europie i Australii.
Badania w zakresie wielojęzyczności prowadzone na UW są już rozpoznawalne na świecie, o czym świadczą publikacje w prestiżowych czasopismach, monografie naukowe oraz aktywność w sieciach i gremiach międzynarodowych dotyczących wielojęzyczności (COST Action IS0804 i IS1306, prace w zarządach International Association of Multilingualism, European Association for Studies in Screen Translation, International Association for the Study of Child Language). Skuteczność i jakość naukowa prowadzonych badań potwierdzona jest grantami NCN, NPRH, Funduszu Wyszehradzkiego, Marie Skłodowska-Curie Actions.
Zakładamy, że w wyniku połączenia kompetencji badaczy z różnych dyscyplin oraz nawiązaniu nowych kontaktów międzynarodowych możliwe jest zwiększenie wpływu badań prowadzonych na UW na naukę światową. Możliwe też będzie zwiększenie intensywności badań poprzez nowe wspólne inicjatywy oraz koordynację działań innych badaczy z UW. Przewidujemy aktywną współpracę z nowo powstającym Centrum Badań nad Kulturą, Językiem i Umysłem (Działanie I. 3.5) oraz międzynarodowym projektem Linguistic-cultural diversity, biodiversity and the environment (Działanie II 3.2). W ramach osiągnięcia celów Działania II 3.7 zamierzamy zrealizować następujące zadania.
Zadania
1. Utworzenie Multi-R-Hub (Multilingualism Research Hub) w celu połączenia kompetencji badaczy z różnych dyscyplin (językoznawstwo, psychologia)
Zamierzamy połączyć działania wymienionych wyżej trzech zespołów tworząc wspólny Multilingualism Research Hub (Multi-R-Hub), organizujący badania nad wielojęzycznością na UW. Pozwoli nam to lepiej wykorzystać infrastrukturę UW i transfer wiedzy. W ramach Multi-R-Hub:
- Stworzymy wspólne laboratorium na Dobrej 55
- Wykorzystamy istniejącą infrastrukturę badawczą (wyciszone studio nagrań, przestrzeń do badań okulograficznych i badań z użyciem komputerów)
- Użyczymy sobie i dokupimy sprzęt do badań (komputery i software, eye-trackery, prawdopodobnie kupimy EEG)
- Zainwestujemy w software do badań.
Pozwoli nam to zoptymalizować i zwiększyć aktywność badawczą na UW poprzez współpracę między-dziedzinową, lepiej wykorzystać infrastrukturę UW i wprowadzić transfer wiedzy między zespołami. Stworzymy wspólne projekty badawcze w ramach UW starając się o dodatkowe fundusze krajowe (np. NCN, NAWA) i zagraniczne wraz z zagranicznymi partnerami (np. fundusze norweskie, RISE). Ogłosimy przynajmniej 3 konkursy na stanowisko post-doc, aby realizować konkretne zadania i projekty (2×3 lata z budżetu Działania i 1×2 lata z budżetu centralnego).
2. Nawiązanie nowych i poszerzenie dotychczasowych kontaktów międzynarodowych (naukowych i dydaktycznych)
Zamierzamy zwiększyć aktywność badawczą poprzez nawiązanie (lub sformalizowanie istniejącej) współpracy badawczo-szkoleniowej z następującymi ośrodkami:
- Institute of Multilingualism, Freiburg, Szwajcaria
- MultiLing Uniwersytet w Oslo, Norwegia
- Language and Cognition Lab, Uniwersytet w Heidelbergu, Niemcy (w ramach 4EU+ Alliance)
- ZAS – Leibniz-Zentrum Allgemeine Sprachwissenschaft Berlin, Niemcy
- Macquarie University, Australia
- Uniwersytet Karola w Pradze, Czechy (w ramach 4EU+ Alliance)
W ramach sieci 4EU+ Alliance stworzymy mniejsze projekty związane z wielojęzycznością. Wprowadzimy system wymian kadrowych i szkoleń (wykłady gościnne/ szkolenie doktorantów i post-docs). Część szkolenia będzie prowadzona online (np. wspólne seminaria).
Planujemy mini-granty wyjazdowe takie jak Short Term Scientific Missions (STSM), gdzie konkretna osoba jedzie do zagranicznego partnera wykonać zadanie badawcze, uzyskać pomoc lub skorzystać z know-how.
Współpraca zagraniczna pozwoli na wspólne badania i publikacje oraz wymiany badaczy z różnych ośrodków. Wzmocni to pozycję UW na arenie międzynarodowej i podniesie liczbę publikacji w najlepszych czasopismach.
3. Zwiększenie wpływu na naukę światową badań dotyczących wielojęzyczności prowadzonych na UW
Zamierzamy promować wysokiej jakości badania z nauk humanistycznych i społecznych oraz dynamicznie zwiększyć liczbę publikacji w czasopismach światowej klasy. Po pierwsze, autorzy dobrych badań w wysoko punktowanych czasopismach JCR dotyczących dwu- i wielojęzyczności będą mogli ubiegać się o finansowanie open access z puli Działania II 3.7. Fundusze na publikacje open access wykorzystamy zarówno dla publikacji zespołów polskich, jak i prowadzonych wspólnie z zagranicznymi partnerami.
Ważnym punktem będzie organizacja wspólnych wystąpień konferencyjnych, paneli w ramach dużych konferencji poświęconych dwu i wielojęzyczności, w tym w ramach ISB13 – International Symposium on Bilingualism, które będzie organizowane na Uniwersytecie Warszawskim w 2021 roku.
W celu zwiększenia wpływu badań na naukę światową zamierzamy też szkolić młodą kadrę naukową, w tym doktorantów. Zainwestujemy w dwa stypendia doktoranckie. Już w 2020 roku zaplanowana jest szkoła letnia doktorancka „The Psycholinguistics of Multilingualism” (w ramach funduszu ZIP i partnerstwa 4EU+ z Heidelbergiem i Pragą, która będzie kontynuowana w kolejnych latach). Uczyć będzie projektowania i prowadzenia wysokiej klasy badań dotyczących przyswajania i uczenia się języków, prowadzenia badań empirycznych na osobach dwu i wielojęzycznych oraz użycia nowoczesnego sprzętu do badań i metod statystycznych analizy danych.
Jednostka koordynująca działanie
- Wydział Neofilologii
Jednostki zaangażowane w realizację działania
- Wydział Neofilologii
- Wydział Lingwistyki Stosowanej (Instytut Lingwistyki Stosowanej)
- Wydział Psychologii