POB V: W poszukiwaniu regionalnych rozwiązań dla globalnych wyzwań
Ten Priorytetowy Obszar Badawczy tworzy platformę współpracy dla badaczy reprezentujących różne dyscypliny nauk społecznych – od ekonomistów po socjologów. W jego ramach będą realizowane innowacyjne przedsięwzięcia badawcze na poziomie europejskim i światowym, dotyczące najważniejszych wyzwań współczesności. Rosnące nierówności ekonomiczne i społeczne, coraz większa skala, selektywność i zróżnicowanie mobilności, transformacja cyfrowa oraz wszechobecne ryzyko systemowe to zjawiska globalne, jednak zakotwiczone w lokalnych i regionalnych procesach i strukturach. To właśnie na poziomie lokalnym i regionalnym, skupiając się na Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej, przy jednoczesnym zachowaniu szerokiego europejskiego i światowego kontekstu, badacze z UW poszukiwać będą odpowiedzi na pytania dotyczące specyfiki tych zjawisk, ich uwarunkowań, dynamiki oraz konsekwencji.
Nasze podejście charakteryzuje interdyscyplinarność i otwartość na nowe rozwiązania teoretyczne i empiryczne. Czerpiemy z potencjału wybitnych badaczy aktywnych na polu europejskiej i światowej nauki, a także z zapału jej młodych pracowników. Korzystamy też z dorobku i powiązań wypracowanych przez prężne interdyscyplinarne jednostki i zespoły funkcjonujące na UW: EUROREG, Instytutu Studiów Społecznych im. Roberta Zajonca, Laboratorium Badań Medioznawczych, DELab UW oraz Ośrodka Badań nad Migracjami.
Podstawowym celem działań prowadzonych w ramach POB V jest integracja środowiska badaczy społecznych na UW oraz rozwój jego potencjału na polu nauki krajowej i światowej. Stawiamy na ścisłe powiązanie działań naukowych z procesem dydaktycznymi, również poprzez tworzenie nowych i wzmacnianie istniejących kierunków studiów w obszarze m.in. studiów miejskich (urban studies), naukometrii (science studies) czy socjologii cyfrowej.
Przykładowe dziedziny nauki i dyscypliny naukowe związane z POB
- Dziedzina nauk humanistycznych
- historia
- Dziedzina nauk medycznych i nauk o zdrowiu
- nauki o zdrowiu
- Dziedzina nauk społecznych
- ekonomia i finanse
- geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna
- nauki o zarządzaniu i jakości
- nauki socjologiczne
- nauki o polityce i administracji
- nauki o bezpieczeństwie
- nauki o komunikacji społecznej i mediach
- nauki prawne
- pedagogika
- psychologia
- Dziedzina nauk ścisłych i przyrodniczych
- nauki o Ziemi i środowisku
Powyższa lista nie wyklucza innych dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, które mogłyby wpisać się w Priorytetowy Obszar Badawczy V.
Obszary tematyczne
Obszary tematyczne POB V obejmują dziedzinę nauk społecznych, w szczególności:
- różne wymiary nierówności,
- mobilność i migracje,
- zmiany demograficzne,
- zmiana społeczna,
- przemiany polityczne,
- postawy, ich uwarunkowania i konsekwencje,
- rewolucja cyfrowa i jej skutki,
- mediatyzacja światów,
- ryzyka o charakterze systemowym.
Działania
Utworzenie Centrum Doskonałości w Naukach Społecznych
Nową przestrzenią współpracy dla badaczy działających na styku dyscyplin w dziedzinie nauk społecznych stanie się Centrum Doskonałości w Naukach Społecznych. Ma ono wzmocnić potencjał badawczy na UW tak, by możliwe było realizowanie w praktyce doskonałości naukowej. Jednocześnie, na poziomie koncepcyjnym propozycja ta czerpie z doświadczeń funkcjonujących na UW jednostek o charakterze interdyscyplinarnym, które wskazują, że jedną z możliwych odpowiedzi na rosnącą konkurencyjność w europejskiej i światowej nauce jest wyjście poza dotychczasowe ‘silosy’ i synergiczne wykorzystanie potencjału nauk społecznych – tak na poziomie naukowym, jak i organizacyjnym – w najbardziej obiecujących obszarach tematycznych. Zakres tematyczny planowanych działań jest zbieżny z tematyką ogółu działań przewidzianych do realizacji w ramach POB V, a wynika to z faktu, że Centrum ma stanowić swoisty „hub” będący zapleczem dla wszystkich innych aktywności w obszarze nauk społecznych realizowanych w ramach IDUB. Ma ono zapewnić wszelkie niezbędne wsparcie tak dla indywidualnych badaczy, jak i dla (tworzących się i istniejących już) zespołów badawczych. Ma też zadbać, by wsparcie to miało charakter kompleksowy (od inicjowania badań, poprzez aplikacje o ich finansowanie aż po współpracę międzynarodową i upowszechnianie wyników realizowanych działań). — opis szczegółowy
kierownik: dr hab. Paweł Kaczmarczyk
Budowa Impactful Digital Alliance
IDA będzie funkcjonować jako platforma współpracy integrująca naukowców z UW, zajmujących się transformacją cyfrową. Została zaprojektowana jako środowisko wymiany i dzielenia się najnowszą wiedzą, ale także przekazywania konkretnych kompetencji w zakresie przetwarzania, analizy i wykorzystania danych oraz eksperymentowania z nowymi metodami badawczymi. Badania nad transformacją cyfrową będą prowadzone w środowisku, które samo stanie się przykładem działającej praktyki z zakresu transformacji cyfrowej uczelni i sposobu uprawiania nauki. IDA będzie odgrywać ważną rolę w budowaniu wśród kadry akademickiej UW kompetencji pracy z danymi (data literacy) oraz kompetencji projektowych. — opis szczegółowy
kierownik: dr hab. Renata Włoch
Środkowoeuropejski Sondaż Społeczny
Środkowoeuropejski Sondaż Społeczny będzie stanowił unikalne źródło danych społecznych dla psychologów, socjologów, politologów czy ekonomistów. Będzie to badanie panelowe dotyczące tak zróżnicowanych kwestii jak migracje, nierówności, transformacja, pamięć zbiorowa, stosunki międzygrupowe i radykalizacja. Projekt sondażu będzie tworzony we współpracy z wiodącymi uczelniami w regionie, a jednocześnie będzie obejmował szereg działań podwyższających kompetencje analityczne studentów i doktorantów (specjalizacja metodologiczna, szkolenia, itp.). — opis szczegółowy
kierownik: dr hab. Michał Bilewicz, prof. ucz.
Wewnętrzny Panel Badawczy
Źródłem unikatowych danych będzie również Wewnętrzny Panel Badawczy. Ułatwi on naukowcom zajmującym się zachowaniem człowieka prowadzenie na szeroką skalę badań kwestionariuszowych, eksperymentalnych czy jakościowych. Pozwoli również wszystkim studentom UW na zdobycie doświadczenia uczestnictwa w badaniach naukowych. — opis szczegółowy
kierownik: dr hab. Konrad Jankowski
Mobilność i nierówności przez pryzmat nowych cyfrowych źródeł danych
Działanie ma na celu stworzenie na UW programu badawczego wykorzystującego nowe rodzaje danych w innowacyjnych badaniach poświęconych determinantom, pomiarowi i skutkom mobilności terytorialnej, mobilności społecznej i nierówności ekonomicznej. W ramach działania zostanie stworzony dostęp do zbiorów danych, dotyczących mobilności i nierówności (dane cyfrowe, zharmonizowane i zintegrowane dane pochodzące ze spisów powszechnych, źródeł administracyjnych, zbiorów sondażowych oraz o charakterze „dużych danych”). Promowane będzie również tworzenia nowych zespołów i grup badawczych, zwłaszcza charakteryzujących się dużym potencjałem współpracy międzynarodowej. — opis szczegółowy
kierownik: dr hab. Michał Brzeziński
Grywalizacja światów w służbie nowoczesnemu społeczeństwu XXI wieku – platforma wymiany
Istotą działania będzie stworzenie wirtualnej platformy/sieci badaczy i ośrodków naukowo-badawczych, zajmujących się badaniami z zakresu eSportu, gier komputerowych oraz doświadczeń AR/VR. Jej międzynarodowa rozpoznawalność zapewniać będą wspólne publikacje w cieszących się uznaniem periodykach i monografiach oraz udział i organizacja prestiżowych konferencji naukowych. Celem działania jest uczynienie UW swoistym wirtualnym hubem, angażującym badaczy z różnych dyscyplin i dziedzin naukowo-badawczych z Polski i z zagranicy, zajmujących się badaniem gier i doświadczeń VR/AR. Platforma będzie przede wszystkim wirtualną przestrzenią do wzajemnego kształcenia się, dzielenia bazami danych i wynikami eksperymentów biometrycznych oraz ich analiz. Te z kolei zapewniać mają podstawy do wspólnych publikacji oraz nowych aplikacji grantowych. — opis szczegółowy
kierownik: dr hab. Tomasz Gackowski
Zainicjowanie projektu badania ryzyka systemowego
Najważniejszą cechą Centrum Badania Ryzyka Systemowego jest łączenie podejścia nauk społecznych oraz ścisłych i przyrodniczych. Celem tej współpracy jest uzyskanie efektu synergii i osiągnięcie nowej jakości w badaniach naukowych. Jednym z ważnych narzędzi badawczych będzie modelowanie matematyczne i komputerowe. Liczymy, że umożliwi to łączenie głębokiego wglądu nauk społecznych i humanistycznych oraz bogactwa danych empirycznych z precyzyjnymi narzędziami nauk ścisłych. Centrum będzie odpowiedzialne nie tylko za upowszechnianie wyników badań naukowych, będzie też koordynować współpracę ze specjalistami z zagranicy. — opis szczegółowy
kierownik: dr Sebastian Szymański
Laboratorium wiedzy: Naukometria dla doskonałości naukowej
Zaawansowane badania naukometryczne prowadzone w ramach Laboratorium Wiedzy staną się zasobem, z którego będzie mogła korzystać cała wspólnota naukowa UW. Celem działania jest stworzenie unikatowego w skali Europy Środkowo-Wschodniej ośrodka badań nad procesami rozwoju nauki i techniki oraz relacjami tych sfer ze społeczeństwem i politykami publicznymi. — opis szczegółowy
kierownik: dr Adam Płoszaj
Członkowie Komitetu Koordynacyjnego
- dr hab. Tomasz Gackowski (Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii)
- dr hab. Paweł Kaczmarczyk (Ośrodek Badań nad Migracjami, Wydział Nauk Ekonomicznych)
- dr hab. Renata Włoch (Wydział Socjologii, DELab UW)